Heb je wel eens spijt van je eigen gedrag? En heb je ook wel eens het gevoel dat je mensen afstoot door hoe je doet of wat je zegt? Je kan weer adem halen: iedereen heeft dat wel eens.
Gelukkig is dit met een beetje inspanning te verhelpen. Want eigenlijk komt dit gedrag voort uit je eigen kernkwaliteit die gewoon iets te ver is doorgeschoten. In deze blog leg ik uit hoe dat zit en hoe je hiermee aan de slag kunt.
Iedereen heeft bepaalde sterke kanten die jou als persoon karakteriseren. Dit worden ook wel kernkwaliteiten genoemd. Het zijn de punten die mensen het eerst noemen als hen gevraagd wordt iets positiefs over jou te zeggen.
Maar deze kwaliteiten kunnen ook doorslaan en dan ontstaat er een vervorming van de kwaliteit; je kwaliteit wordt een zwakte. Dit wordt je valkuil genoemd. Deze valkuil uit zich in gedrag dat kan leiden tot irritatie bij je omgeving en ongemak bij jezelf. Je baalt van jezelf en tóch gebeurt het regelmatig.
Het goede nieuws is dat je deze situaties kunt voorkomen! Ik geef je hiervoor 4 tips aan de hand van het kwadrant van Ofman.
Het kwadrant van Ofman
Daniel Ofman ontwikkelde dit model met als doel de balans te vinden tussen jouw kernkwaliteit en je uitdaging. De combinatie brengt je persoonlijke groei. Zie het voorbeeld hieronder. In dit kwadrant zie je dat spontaniteit hier de kernkwaliteit is en consequent zijn de uitdaging. Door deze beide in te zetten, haal je het beste uit jezelf naar boven. Daarnaast maakt het model je ook meer bewust van je valkuilen. En als je begrijpt waar jouw irritatie (je allergie) zit, ben je beter in staat om conflictsituaties te vermijden.
Indien je jouw kernkwaliteit (spontaniteit) te enthousiast inzet, schiet je door en stap je in je valkuil: je wordt wispelturig. Als het je lukt je meer op je uitdaging te focussen (en dat lukt jou want je uitdaging is een goede aanvulling op datgene dat je al goed kunt), zul je minder snel in je valkuil stappen. Maar let op, wees niet te consequent anders kan je omgeving dit als rechtlijnig opvatten (allergie). En dat is nu nét die eigenschap die jij zo irritant vindt aan anderen want.. dit staat haaks op jouw kwaliteit: je spontane gedrag. En zo is de cirkel weer rond.
Het is geen makkelijk proces omdat je continue jezelf tegenkomt (jaha, die spiegel), dus doe het stapsgewijs. Uiteindelijk word je er flink voor beloond want op deze manier hou je je vervelende ik veel vaker buiten de deur.
Zoals je ziet helpt het kernkwadrant van Ofman jou om inzicht te krijgen in je valkuilen en allergieën. Wil je beide zoveel mogelijk vermijden? Ga dan aan de slag met de volgende stappen.
Zo voorkom je die valkuilen en allergieën
1. Daag jezelf uit
Een goede aanvulling op je kernkwaliteiten zijn je uitdagingen. Indien je deze goed inzet, worden je kwaliteiten versterkt. Zo kan de uitdaging voor een behulpzaam persoon, ‘zelfstandiger werken’ zijn wat in vele situaties een hele fijne eigenschap is. Maar let op, indien dit doorschiet, creëer je afstandelijkheid en dat wil je natuurlijk juist niet bereiken.
Nu jij: Vul nu in het kwadrant je ‘uitdagingen’ in. Deze zijn het positief tegenovergestelde van je valkuilen. Zo is ‘ontvankelijk zijn’ de uitdaging van een besluitvaardig persoon en is ‘geduldig zijn’ een uitdaging voor iemand die daadkrachtig is.
2. Ken je kwaliteiten én je valkuilen
Er zijn ontelbare kernkwaliteiten. Denk aan: prestatiegericht, geduldig, betrouwbaar, behulpzaam, welbespraakt en humoristisch. Deze kwaliteiten zet je vaak onbewust in tijdens je werk en in je sociale leven.
Zoals uitgelegd kan zo’n kwaliteit doorslaan en zich vervolgens als een nare eigenschap openbaren (je valkuil). Met als gevolg dat je omgeving zich enorm aan je kan gaan ergeren. Zo kan betrouwbaar doorslaan in naïef of braaf en is de valkuil van welbespraakt ‘teveel aan het woord zijn’. Let er dus goed op dat je niet doorslaat want je wordt als een prettiger persoon ervaren als je je focust op je kwaliteiten.
Nu jij: Start met het invullen van de kwadranten ‘kernkwaliteit’ en ‘valkuil’. Plaats vier van jouw kernkwaliteiten in het kwadrant en zet daar steeds een valkuil tegenover. Denk in overtreffende trap: zo schiet de kwaliteit ‘besluitvaardig’ door in ‘forceren’ en kan ‘daadkrachtig’ doorschieten naar ‘drammerig’.
3. Hup weg met die allergieën
Je kunt vast een paar karaktereigenschappen van andere mensen opnoemen waar jij je mateloos aan ergert (je allergie). Als je zelf bijvoorbeeld zeer gedisciplineerd werkt dan bezorgen chaotische collega’s jou vlekken in je nek.
Het bijzondere van dit model is, is dat de kans zeer aanwezig is, dat datgene waar jij je zo aan ergert bij je collega, recht tegenover jouw kwaliteit staat.
Want kwaliteiten en allergieën zijn positief tegenovergesteld aan elkaar.
Vanaf het moment dat je je bewust bent van je eigen allergieën, kan je hiermee aan de slag door je te focussen op je eigen uitdagingen en kwaliteiten. En als deze aanpak succes oplevert, heb je wellicht ook meer begrip voor die chaotische collega. Want eigenlijk lijken jullie dus op elkaar. Alleen jij weet vanaf nu dat je je moet focussen op je kwaliteiten en uitdagingen.
Nu jij: Vul nu in het kwadrant jouw allergieën in. Dit betreffen dus jouw doorgeschoten uitdagingen. Bijvoorbeeld: ‘ontvankelijk zijn’ schiet door naar ‘besluiteloosheid’ en ‘geduldig zijn’ naar passief gedrag.
En klopt het nu dat de door jou ingevulde allergieën, juist die karaktereigenschappen zijn waar je bij anderen die vlekken van in je nek krijgt?
Durf om feedback te vragen
Elk mens heeft een blinde vlek. Soms voelt jouw kwaliteit als ‘gewoon’ en ervaar je dit niet als een kernkwaliteit. Ook heb je vaak geen idee dat een collega zich gigantisch ergert aan iets dat jou kenmerkt.
Als je nog een stap verder wilt gaan dan bovenstaande drie stappen, vraag dan eens je omgeving naar jouw kwaliteiten. Je hebt kans dat zij andere antwoorden geven dan waar je zelf mee komt (je blinde vlek).
Deze vraag is heel persoonlijk en doordat het ‘als vissen naar een compliment’ kan overkomen, kan het ook best een lastige vraag zijn. Maar als je het goed uitlegt kun je dat wel voorkomen.
Persoonlijk zie ik dit trouwens als een enorme sterkte want het laat zien dat jij aan jezelf werkt, dat jij je kwetsbaar durft op te stellen en de beste versie van jezelf wil presenteren.
Of je het nu alleen doet of met behulp van je omgeving, het meest interessante van het invullen van dit kwadrant is dat je veel over jezelf leert. En indien wenselijk, actie kunt ondernemen. Op deze manier zorg je ervoor dat je je kwaliteiten optimaal inzet door uitdagingen met jezelf aan te gaan, je minder in je eigen valkuilen stapt en je jouw allergische reacties tot een minimum beperkt.
Nu jij: Plan twee keer per jaar een moment in om het kwadrant van Ofman in te vullen. Jij groeit en door je ontwikkeling verander je. Zo is het dus ook mogelijk dat je kwadrant verandert en er later in het jaar weer nieuwe uitdagingen voor de deur staan.
Zet de eerste stap
Hopelijk heb je na het lezen van deze blog en het beantwoorden van de uitdagingen, meer inzicht gekregen in jezelf. Laat je niet leiden door onzekerheid of door anderen. Jij bent de regisseur van je eigen leven en zorg dat dat leven gelukkig en leuk is. Dus hup aan de slag en durf anderen bij jouw proces te betrekken.
Ik ben ook benieuwd naar jouw ervaring. Ben jij je bewust van je kernkwaliteiten en valkuilen? En hoe ga je daarmee om? Ik lees het graag in de reacties hieronder. Of mail naar sandra@schorpioentrainingenadvies.nl